De kwaliteit van het binnenklimaat in een woning bestaat vooral uit gevoelswaarde. Je leeft erin, je eet en je slaapt erin en de woning moet prettig aanvoelen. De belangrijkste natuurkundige kwaliteiten die hieraan bijdragen zijn temperatuur, vochtgehalte, en hoeveelheid [fijn]stof. Minder bekend is de CO2 concentratie in de huisatmosfeer. In het soort vooroorlogse woningen zoals dat waarin ik woon is het binnenklimaat van oorsprong vooral in de winter beroerd: vochtig, koud, slecht verwarmd, tochtig, muf en slecht geventileerd. Schimmel ligt op de loer.
Aan dat binnenklimaat kan men gelukkig enorm veel doen. Zo geeft bijvoorbeeld plaatsing van HR++ glas en vloerisolatie gecombineerd met vloerverwarming een gigantische verbetering van het binnenklimaat. Wèg tocht! Niks meer muf! Alleen al daarom de moeite meer dan waard om meteen toe te passen in vooroorlogse wonigen. Een en ander is goed te meten aan een sterk verminderd vochtgehalte en bijvoorbeeld het verdwijnen van muffe lucht verspreid door boeken op de onderste planken van boekenkasten. Overgaan op inductiekoken geeft enorme vermindering van vieze lucht en fijnstof in de keuken. Het huis blijft veel langer schoon.
Blijft over de ventilatie – hét zwakke punt in vooroorlogse bouw. Er moeten vanwege de ‘natuurlijke’ ventilatie ramen open. Dat geeft aan de ene kant heerlijk frisse lucht, maar het betekent aan de andere kant warmteverlies. Om de kwaliteit van de lucht in de woning te bepalen heb ik een CO2 sensor laten aanrukken die gekoppeld aan een Aduino voortdurend het aantal ppm CO2 de binnenatmosfeer gaat registreren. Een eerste stap richting CO2 gesturude ventilatie. Meten = weten!
Ik ben daarin niet de enige. Collega Martin Kleinman is zeer recent begonnen met de CO2 metingen binnenshuis met een Netatmo.
Het wil niet echt vlotten met nieuwe zonnepanelen in het Rijks Beschermde Stadsgezicht van Leiden, alle ronkende woorden van de verantwoordelijke wethouder ten spijt. Neem mijn wijk. Die is dus beschermd stadsgezicht. Omdat je voor zonnepanelen een omgevingsvergunning moet hebben, is het eenvoudig na te gaan in de stadskrant hoe het ermee staat met vergunningen voor zonnepanelen. Afgelopen week: nul vergunnngen aangevraagd, 1 vergunning verleend. De week ervoor: 2 vergunningen aangevraagd, nul verleend. Dat is zo’n beetje de frequentie. In heel Leiden!
Bij elkaar gemiddeld 1 vergunning per week ofwel 50 per jaar. In mijn wijk staan 1341 woningen (bron: alle cijfers.nl). De penetraties is ca 5% dus er zijn nog 1274 woningen zonder zonnepanelen. Met 50 vergunningen per jaar wordt dat 25 jaar voordat er op alle woningen zonnepanelen zouden kunnen liggen. Dat wil zeggen: als alle vergunningsaanvragen in Leiden geconcentreerd zouden zijn op mijn wijk.
Nu was het zo dat we begin oktober van de woorden van de wethouder en de gemeenteraad hadden begrepen dat we de bij wijze van spreken de hele wijk zonder al te veel problemen zonder veel zorgen vol met zonnepanelen konden gooien, maar helaas, niets is minder waar. Er zou met spoed door de gemeente een zeer gedetailleerde kaart worden gepubliceerd met daarop per afzonderlijk dakvlak per woning (voor, achter, opzij) of er vergunningsvrij dan wel met vergunningsplicht zonnepanelen kunnen worden geplaatst. Die kaart is dus onvindbaar, althans ik heb hem tot op heden niet kunnen lokaliseren in het publieke gedeelte van de gemeentelijke website. Zo lang die kaart er niet is raad ik bewoners aan om helemaal niets te doen of om toch vergunning aan te vragen (die je niet krijgt vanwege de door het Rijk vastgestelde strenge regels m.b.t. het beschermde stadsgezicht). Je weet namelijk zonder die kaart nooit of jouw dak vergunningsvrij is of niet. Gevolg: er gebeurt niets. Vooroorlogs Leiden is voorlopig niet vooruit te branden.
En primeurtje voor de staat South Australia. Op zondag 11oktober j.l. tussen 12:00 en 13:00 werd ALLE elektriciteitsconsumptie gedekt door de productie van zonnepanelen op woningen en in zonneparken. Oorzaak: 1/3 van alle woningen in Adelaide en wijde omstreken heeft zonnepanelen op het dak, er zijn grote zonneparken, er is zelfs een zonthermische centrale, en het was natuurlijk zondag, en zonnig zoals altijd in dit gedeelte van Australië. En nog lente ook, wat wil je nog meer. South Australia heeft na het debâcle met de kolencentrales en transmissielijnen met de staat Victoria in 2016 (de South Australia blackout) de lessen geleerd: veel lokaal zon en wind, en opslag van energie in enorme accuparken geleverd door Tesla. Wie regeert, ziet vooruit.
bericht op energymagazine.com.au
Voor minister Wiebes (Economische Zaken) moet en zal erin ieder huis een slimme meter komen. En zeker bij woningen met zonnepanelen. Hij heeft een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd waarin staat dat ieder huishouden verplicht is een slimme meter te accepteren. Punt uit. En als men weigert komt er een dwangsom aan te pas. Dat zal die eigenwijze groene stroom opwekkende en daardoor belastingontwijkende burgers wel een mores leren!
We hebben dus een minister met autoritaire, zeg maar gerust dictatoriale neigingen. Geen haartje beter dan zijn voorganger die eigenwijze, niet-meewerkende burgers in de bak wilde gaan zetten wegens “economisch delict”. Gaan we hier soms de kant op van Wit-Rusland of wellicht Noord-Korea? Bek houden en meewerken! Deze minister wordt wel hondsbrutaal. Tegelijk overweegt hij de naam van zijn ministerie te veranderen in “Ministerie van Klimaat en Economische Zaken”. Of dat geen spinning is. Ik heb een nog betere naam: “Ministerie van no-Burgerparticipatie en Bek Houden”.
We moeten tegen dit soort verwerpelijke ministerieel gedrag actie gaan ondernemen. Zit deze deze minister in de regering namens een liberale partij? Welke liberale partij? Dwingen? Dwangsom? Liberaal? Slim?
naar aanleiding van een bericht in Solar Magazine
De gemeenteraad van Leiden mag best het een en ander besluiten, maar hoe het verder gaat, daar besluiten ambtenaren over.
Ik had een e-mail wisselling met een overigens allervriendelijkst persoon bij Erfgoed Leiden en Omstreken (ELO). Dit gremium adviseert de gemeente als het aankomt op het verlenen van omgevingsvergunningen. Om de een of andere waanzinnige reden wordt dit advies standaard altijd blindelings door B&W opgevolgd. ELO’s wil is dus wet in Leiden. Geen wrikken aan
De e-mail wisseling ging over voordakvlakken. Dakvlakken waar je vanaf de straat tegenaan kijkt zijn vergunningsplichtig. Dat waren ze al in het beschermde stadsgezicht en dat blijft zo. ELO geeft standaard een negatief advies bij een vergunningsaanvraag voor zonnepanelen. Maar een woning heeft gewoonlijk meer dakvlakken dan alleen een voordakvlak. De opvatting van ELO is dat het voordakvlak het dakvlak is aan de gevel waar de voordeur zich bevindt. Als de voordeur zich opzij bevindt is daar het voordakvlak. Voor dat zijvlak, want dat is het eigenlijk, krijg je dus ook geen vergunning, ook al zou je er in de nieuwe situatie geen voor hoeven te hebben, net zoals voor het dakvlak dat naar de straat is gericht maar waar zich geen voordeur bevindt.
Met andere worden: de situatie wordt krankzinnig complex. De gemeente heeft beloofd dat er een kaart wordt gepubliceerd van het hele beschermde stadsgezicht van Leiden waarop de ijverige ambtenaren per dakvlak (sommige woningen hebben 4 dakvlakken) hebben aangegeven of men een vergunning voor zonnepanelen moet aanvragen of niet. Die kaart zou afgelopen zaterdag op de gemeentelijke website staan. Beloofde de wethouder. Niets te vinden. Ook niet bij ELO. Dat gaat dus nog wel even duren. Ambtenaren werken heel zorgvuldig.
Ik vrees dat een gevolg van alle verwarring wordt dat men uit arren moede toch maar een omgevings vergunning gaat aanvragen (ik heb dat om mijn woning verder te kunnen verduurzamen zelf twee jaar geleden gedaan, een hele leuke uitdaging, tot en met de commissie van beroep toe, met uiteindelijk nul op rekest). Op zo’n aanvraag geeft ELO gegarandeerd een negatief advies. We kunnen ons in Leiden dus opmaken voor de volgende ronde: ELO omzeilen.
Gisteren vergaderde de Leidse gemeenteraad. Onder andere werd het onderwerp behandeld “verruiming van welstandsregels in het beschermde stadsgezicht”. B&W hadden, kennelijk om conservatieve krachten tevreden te houden, een stuk afgeleverd waar we in onze beschermde stadsgezichtswijk niet echt mee zouden opschieten. Een club in onze wijk had gemeenteraadsleden aangeschreven op dit punt. Kennelijk had dat geholpen, want ik hoorde zeggen “Leiden is toch geen openluchtmuseum“. Er waren twee amendementen ingediend om veel meer zonnepanelen toe te staan dan die paar weggestopt op achterdaken en liefst gericht op het noorden die B&W in gedachten hadden. De wijziging van de welstandsregels plus beide amendementen werd met zeer grote meerderheid aangenomen. Het wordt spannend hoe de afdeling ‘omgevingsvergunningen’ met de nieuwe regels zullen omgaan. Want: gemeenteraad, B&W en uitvoerende ambtenaren, dat zijn compleet verschillende wereldjes.
Paleis Noordeinde krijgt geen zonnepanelen. Officiële reden: de terugverdientijd is te lang.
Kijk, nou breekt mijn klomp. We moeten ons bijzonder zorgen maken over CO2 uitstoot. De aarde warmt op en op en op. Daarom moeten we heel snel af van het stoken van fossiele brandstoffen. Onder andere in elektriciteitscentrales. Daarvoor heb je zonnepanelen nodig. Op alle woningen, bedrijfspanden, winkels, kroegen, theaters, stadhuizen, kantoren, kerken, monumenten, paleizen en alles waarin een elektrisch lampje kan branden. Het argument ’terugverdientijd’ is al lang een gepasseerd station. Wat is überhaupt de terugverdientijd van paleis Noordeinde? Waar zeuren die lakeien over? Paleis Noordeinde werd een paar jaar geleden gerenoveerd voor bijna 12 miljoen euro en dan gaat men nu na een jaar ‘onderzoek’ zaniken over de terugverdientijd van een paar zonnepanelen. Buitengewoon kwalijk en een zeer slecht voorbeeld voor de onderdanen.
Op deze manier kom je nooit van z’n leven van fossiele centrales af.
bericht op Blauw Bloed
kosten renovatie paleis Noordeinde 2014-2015 op www.koninklijkhuis.nl
Tussen de advertenties en nieuwsbrieven die mijn mailbox elke dag weer weten te bevolken zat deze: “Dit is de reden waarom je zonnepanelen moet nemen in de winter”. Een van de agumenten: “Met een installatie in de winter, ben je goed voorbereid voor de piekmaanden in de zomer”
Dat is eigenljk en heel goed idee. Zonnepanelen zijn erg in trek in de lente en de zomer. Maar ja, alle installateurs zijn dan als gekken bezig om panelen te plaatsen, en de nieuweling komt dus mooi onderaan de wachtlijst. Of de overbelaste installateur reageert helemaal niet op vragen om informatie of om te komen kijken voor een prijsopgave. Zijn telefoon opnemen is veel te gevaarlijk als hij op een dak balanceert. Dat soort zaken komen helaas vaak voor. Dat ontmoedigt. Bovendien: als je in de zomer door het plannings- en bestelproces gaat en dan uiteindelijk bestelt, dan komen de panelen pas in de herfst op het dak. De opbrengst daalt in die tijd week op week, en dat is ook niet leuk voor de nieuwbakken PV-bezitter.
Mensen zijn rare pro-cyclisch handelende wezens. In de winter willen we allemaal tegelijk ons huis isoleren. We rennen elkaar van de sokken naar de supermarkt als iemand beweert dat er tekort is aan toiletpapier, we kopen aandelen als de beurs op z ’n hoogst staat en dus alleen nog maar kan kelderen, we moeten en zullen allemaal in het spitsuur snel met de auto naar wekk of naar huis. We willen in de zomer allemaal tegelijk zonnepanelen. Pro-cyclisch handelen allemaal. Gekkenwerk.
Die reclame was niet zo gek. Als je in het najaar plannen maakt voor een PV systeem (of uitbreiding van je bestaande systeem) en die samen met een installateur uitwerkt, dan kunnen de panelen in de late winter of vroege voorjaar het dak op. Je hebt dan een hele lente en zomer volop plezier van steeds hogere opbrengsten.
Op de website van Trouw staat vandaag het stukje “De ambtenaar zit de duurzame burger in de weg“. Het schetst de frustratie van burgers die staan te popelen om te verduurzamen maar die de weg daartoe versperd zien door gemeenteambtenaren die absoluut niet meewerken omdat de gemeente haar eigen agenda heeft. Soms vraag je je af of je gemeente überhaupt wel een duurzame agenda voor haar burgers heeft. Gemeenten waarvan de swingende jongens en meisjes van de communicatieafdeling op bevel van een wethouder ronkende berichten rondsturen over hoe duurzaam de gemeente is met haar prestigeobjecten. Dat levert het ene wethoudermomentje na het andere op, maar ondertussen luistert men pertinent niet naar de eigen inwoners. Zeer herkenbaar!
Aardig voorbeeld in Leiden: elke vrijdag wordt in het plaatselijke advertentiekrantje gepubliceerd hoeveel aanvragen voor een omgevingsvergunning in de afgelopen week bij de gemeente binnen zijn gekomen en hoeveel er zijn verstrekt; zo’n vergunning is verplicht als je in het beschermd stadsgezicht zonnepanelen, een zonnecollector, triple glas of een buitenunit voor een warmtepomp wil plaatsen, anders in het bonje. Afgelopen week; NUL verstrekkingen en NUL aanvragen (waarom zou je aanvragen als toch geen vergunning krijgt!) . En de wethouder in Leiden heeft uitgesproken dat men in Leiden liefst op ALLE daken zonnepanelen wil. Schiet dat even op met zo’n tempo!
Opslag op de energierekening van particulieren om er windmolens mee te realiseren kan ik me nog wel voorstellen. Daar help je het klimaat mee en dat is donders nodig. Maar om het ODE-belastinggeld dat bij de minister van Financiën binnenkomt meteen in de grote pot te stoppen omdat daarmee o.a. de KLM op de been moet worden gehouden, dat vind ik grof. Het klinkt verdacht veel als dat we al veel teveel aan klimaat-maatregelen uitgeven en het daarom best een tandje lager kan. Toch doet onze Fopke Hoekstra dat en Erik Wiebes is het kennelijk dik met zijn collega eens. We hebben dat wel vaker gezien: ministers graaien in geoormerkte potjes om gaten in de begroting te dichten. Het mooiste voorbeeld: het Kwartje van Kok. Er zijn lieden die op deze manier graag een kerncentrale willen subsidiëren. Kernenergie wordt zo spotgoedkoop voor de industrie,”too cheap to meter”, gewoon door het geld boekhoudkundig uit de zakken van particulieren te kloppen. Dat zou ik met mijn eigen huishoudboekje eens moet uithalen. Liegen, bedriegen, draaien en politiek witwassen, dat zijn de associaties die spontaan bij mij opkomen. Want dat geld dat de algemene kas in gaat zien we nooit meer terug.
bericht ‘overhevelen van middelen uit SDE‘ in Solar Magazine