De wereld op z’n kop
Energiepodium publiceerde op 16 januari jl. een artikel van Sanne de Boer. “Krijgen huishoudens straks geld om géén stroomstoring te veroorzaken?“. Sanne is als analist energietransitie bij RaboResearch expert in energiezaken voor particulieren. Ik lees haar opiniestukken met plezier en aandacht.
In het stuk beschrijft Sanne de netcongestieperikelen die ons mogelijk wachten als iedereen een elektrische auto heeft, een laadpaal, thuisaccu en zonnepanelen. Als alle laadpalen tegelijk aan zouden gaan, gaat het elektriciteitsnet geheid plat, aldus de redenering. Je moet dat voorkomen, en een van de maatregelen die Sanne voorstelt is particulieren straks geld toe te schuiven als ze het net ontlasten. Het geld daarvoor moet ergens vandaan komen. De eerste kandidaat is de grote pot, d.w.z. doorberekenen aan alle aansluitingen, ook die zonder laadpaal, elektrische auto, warmtepomp of zonnepanelen. Mensen zonder al dat gerief zullen boos worden en het niet eerlijk vinden omdat zij nota bene het net heel weinig belasten.
Wat dan? Sanne sleept de volgende kandidaten voor het voetlicht: zwaardere aansluitingen meer laten betalen dan lichtere, laadpalen en thuisbatterijen zonder vergoeding verplicht op een lager pitje zetten (uit te voeren door netbeheerders). Elk van deze maatregelen heeft financiële consequenties voor huishoudens, die bovenop de extra stijgende kosten voor netverzwaring komen.
Het aardige is dat in 2002 door netbeheerders het capaciteitstarief is ingevoerd, juist om van alle gedoe en gezeur af te zijn. Alle schapen, één kam, was het idee. De primaire taank van een netbeheerder is om service te verlenen (100% betrouwbare elektriciteitsvoorziening), niet om aan inkomensegalisatie te doen. Stroom is stroom, linksom of rechtsom. Waarom zouden we krampachtig iedereen precies op (financiële, inkomenspolitieke) maat willen bedienen met de elektriciteitsvoorziening? Onmogelijk, dus gewoon niet doen.
Hier ligt dus een grote kans voor de derde partij: de energieleverancier. Dit is een commerciële partij die stroom verhandelt en derhalve is geïnteresseerd in winstmaximalisatie (ofwel: de consument een poot uitdraaien). Sanne presenteert in haar artikel ongewild een scala aan mogelijkheden voor versterking van hun verdienmodel. Ik denk zelf aan het volgende: een thuisaccu-aansluitingsheffing, een thuisaccu-gebruiksheffing, een niet-netonlastingsheffing, een invoedcongestieheffing, een netbelastingcongestieheffing, dynamische stroomprijzen, seizoensfluctuerende stroomprijzen, seizoensfluctuerende terugleververheffing, laadpaalheffing, inductiekookheffing (want: allemaal tegelijk om 18:00 uur de piepers op de plaat), een “meer dan 1 kW vermogen rond 18:00-heffing”, noem maar op. Het is straks energieleveranciersparadijs. Heffen maar! De ACM staat buitenspel want die kan het juridisch niet bijhouden.
Sanne de Boer op Energiepodium: Krijgen huishoudens straks geld om géén stroomstoring te veroorzaken?
Barre omstandigheden op komst, wat te doen?
Niet alleen in ons kikkerlandje wordt hard gewerkt om in ieder geval voor particulieren verduurzaming op z’n minst te ontmoedigen. Aan de overkant van de oceaan staan Amerikaanse huiseigenaren dik in dubio. Er treedt een nieuwe federale administration aan met een hoog patriottisch, conservatief, isolationistisch en onberekenbaar karakter. Over de nieuwe president zullen we het maar helemaal niet hebben. Men is bevreesd dat de Amerikaanse federale overheid straks alle subsidies voor particulieren gaat schrappen om ruim baan te te maken voor belastingverlagingen voor ultra-rijke lieden als Elon Musk (Musk staat zelf aan het hoofd van de task force die waanzinnige bezuinigingen moet voorstellen op s’ lands begroting). Wat doe je als Amerikaan: óf snel nieuwe zonnepanelen bestellen in de hoop nog wat subsidie mee te pakken voor het over en uit is, óf helemaal niks doen en wachten tot het beter wordt. Een situatie vergelijkbaar met die van warmtepompen in Nederland, afgelopen december.
naar aanleiding van een bericht in OPB: People are rushing to install solar panels before Trump becomes President
De lift komt weer in beweging
Er is weer significante productie van m’n zonnepanelen na de malaise van de afgelopen weken. Het heeft gevoelsmatig veel te lang geduurd na de zonnewende, om precies te zijn drie weken, maar er is weer een opgaande lijn in het aantal wattuurtjes dat per dag wordt opgewekt. In tegenstelling tot vorige jaren wordt thans elk geproduceerd zonne-wattuurtje genadeloos opgeslokt door mijn Grote Gulzige Warmtepomp (GGWP) die wel raad weet met wat voor stroom dan ook, als hij maar kan vreten. Lieve hemel, dat had ik me niet echt voorgesteld toen ik nog in dit koud jaargetijde vele kubieke meters gas per dag verstookte en zuinig was met de verlichting. Gas besparen door stroom te verbruiken is toch wel een aparte sport. Maar ik krijg van de GGWP wel verwarming en heet douchewater terug. En: geen CO2 uitstoot.
Bijgaand een plaatje dat is nagetekend van een post van Martien Visser op X. Wat over een tijdje leuk wordt bij een opgaande productielijn van de zonnepanelen en afnemende verbruikslijn van de GGWP, is op welke datum de lijnen kruisen. Martien’s grafiekjes zijn minder optimistisch dan wat ik met mijn zonnepanelen en GGWP ervaar. Mijn zonnepanelen produceren waarschijnlijk meer dan dat de GGWP verslindt. Niet in oktober maar pas rond 21 november brak de GGWP-lijn door mijn zonnepanelen-productielijn. Rekening houdend met komende winterse omstandigheden kom ik met de natte vinger uit half februari voor mijn GGWP grafiek en niet Martien’s eind mei. Dus: al is het nog erg vroeg om te juichen, het dieptepunt is gepasseerd, that’s for sure. We verkneukelen ons. Ver voor ons wenkt lente Ik ga op zoek naar de eerste sneeuwklokjes! Leve zonnestroom!
IJsmachine
Terwijl Nederland vanochtend ontwaakte met sneeuw op de grond had mijn warmtepomp het behoorlijk voor de kiezen. Wat moet je met een warmtewisselaar op het dak onder je zonnepanelen als die bedekt is met een laagje sneeuw? Juist: doorvriezen alsof die warmtewisselaar de vloer is van een kunstijsbaan. Hetgeen geschiedde. Terwijl de zonnepanelen bij de buren snel van hun sneeuw waren ontdaan bleven die van mij spierwit van bevroren sneeuw en ijs. Een grappig gezicht, zo’n kunstijsbaan op je dak. De warmtepomp moest heel hard werken, dus het benodigde vermogen was hoog (1.400W) en de COP laag (ca 3.0). Later op de dag werd de buitentemperatuur ineens 10 graden en zag ik de COP van de warmtepomp omhoog schieten (ca 4.0) en het benodigde vermogen omlaag (750W). Een gedenkwaardige 5e januari !
Geen Russisch gas meer via Oekraïne
Doorvoer van Russisch gas via pijpleidingen in Oekraïne is vanochtend gestopt, heeft Gazprom bekendgemaakt. Na de invasie van Russische troepen in Oekraïne in 2022 stroomde er altijd nog gas uit Siberiē naar Europese bestemmingen (o.a. Hongarije, Slowakije, Moldaviē goed voor 5% van de verbruik in de EU. Die 5% moet nu op een andere manier worden aangevuld, bijvoorbeeld met LNG of va alternatieve pijpleidingen en landen.
Dat een en ander effecten zal hebben op de gasprijs, ook voor Nederlandse afnemers, lijkt mij evident. Gisteren waren de termijnprijzen voor gas levering januari 2025 al opgelopen tot 49 euro per megawatt. Dat belooft wat voor consumentenprijzen in het komend jaar, want zoals gebruikelijk is het slechts eenmaal raden wie dat allemaal gaat betalen.
NOS: Contract gestopt, levering Russisch gas via Oekraïne tot stilstand
productie-verbruiksplaatje herfst 2024
Als jouw verwarming op een warmtepomp draait terwijl er op het dak zonnepanelen liggen is het heel interessant om te weten wanneer het verbruik van de warmtepomp de productie van de zonnepanelen gaat overtreffen. Het plaatje geeft de resultaten van mijn metingen weer. De blauwe curve is het geaccumuleerde stroomverbruik van mijn warmtepomp. De groene curve is de geaccumuleerde productie van mijn zonnepanelen. Verbruik en productie zijn voor het gemak op nul gesteld op 1 oktober, het begin van mijn verwarmingsseizoen.
De blauwe en de groene curve kruisen elkaar op de 51e meetdag, dat wil zeggen op 19 november. Dat is dus de dag dat de warmtepomp in principe netto stroom van de energieleverancier gaat betrekken (de werkelijkheid is gecompliceerder omdat de zonnepanelen rond het middaguur meer produceren dan de warmtepomp verbruikt – terugleveren, en dus vanaf 2027 ‘verloren’ productie).
Teruggerekend vanaf de winter-zonnewende op 21 december is er dus ongeveer een maand voor en een maand na de zonnewende dat de balans tussen zonnepaneelproductie en warmtepompconsumptie negatief is. In het verwarmingsseizoen heb ik dus twee maanden waarin ik stroom moet bijleggen om de warmtepomp comfortabel te laten draaien. Niet gek!
2024: fiks aantal ‘nuldagen’
Het contrast kan haast niet schriller: afgelopen november-december telde ik tot nog toe liefst 13 ‘nuldagen’, dwz dagen met nul, komma nul productie van mijn zonnepanelen-referentiesetje. Vorig jaar dezelfde periode zegge en schrijve geen enkele ‘nuldag’. Afgelopen november en december waren buitengewoon sombere rotmaanden!
Gemiddeld treden ‘nuldagen’ zo’n tien keer per winterseizoen voor, meestal in de periode rondom de kerst. Niet dat nuldagen grote impact hebben op de jaarproductie. Dat komt omdat verreweg de meeste zonnestroom wordt opgewekt in de periode 1 maart – 1 oktober. De decemberproductie is sowieso peanuts.
Maar toch, gevoelsmatig werken ‘nuldagen’ behoorlijk door.
Qatar ontdekt het gaswapen
Als je kijkt op de website Dutch TTF Natural Gas Futures, dan zie je dat vandaag de termijnprijzen voor gas levering januari 2025 op ca 45 euro per megawatt staan. Afgelopen zomer was dat 30 euro/MW. Een stijging dus van 50%. Nu is dit de termijnmarkt, maar let op:
Vanochtend stond in de krant dat de minister van Energie van Qatar dreigt de LNG verkoop aan Europa te staken als de EG doorgaat met invoeren van wetgeving tegen dwangarbeid en mensenrechtenmisbruik o.a. in Qatar. Gasleveranties als politiek dreigement!
Dat hebben we eerder gezien, namelijk bij meneer Poetin, maar toen kon Europa overschakelen op LNG uit de USA en Qatar. Omdat Qatar rammelt met contracten en omdat in de USA een inkomende, ‘transactionele’; president staat te trappelen om Amerikaans LNG als zijn politieke wisselgeld te gaan gebruiken, zie je dat dat zijn effect heeft op het marktsentiment.
Advies: als je huishouden nog gas verbruikt, zorg dat je zo snel mogelijk van het gas af bent. Dat geeft rust in de tent.
Teletekst: Qatar dreigt met LNG stop om EU-wet
AD Nieuws: Qatar dreigt export van vloeibaar gas naar Nederland en rest EU te stoppen: ‘Ik bluf niet’
Midwinterberekening. Komt het uit?
De nieuwe zonnepanelen en de warmtepomp hebben nu precies twee seizoenen gedraaid. De zonnewende is een gelikt moment om te schatten of ik met de kilowattuurtjes geproduceerd en verbruikt uitkom. Kilowattuurtjes verdwijnen met scheppen in de gulzige warmtepomp. Jeumig, wat een slokop.
Stroomconsumptie:
De warmtepomp heeft tussen 21 juni en vandaag precies 1.325 kWh verslonden. Gezegd moet worden dat de warmtepomp ook heet water levert voor de badkamer. Dus: over een jaar ca 2*1.325 kWh = 2.650 kWh verbruik.
Stroomproductie:
De nieuwe zonnepanelen zijn echte krachtpatsers. Er is tussen 21 juni en vandaag precies 2.715 kWh door de omvormers afgeleverd. Dat wordt voor een heel jaar dus 2*2.715 = 5.430 kWh.
Voor het huishouden is ook nog wat nodig
Blijft 5.430 – 2.650 = 2.780 kWh over! En ik ben gewend 2.400 kWh per jaar te verbruiken. Perfect! Dat wordt een dikke sigaar met de kerst, en pudding toe! We stevenen af op de o, zo vurig gewenste 0 (NUL) op jaarbasis.
Toch ga ik als een echte gierigaard de stokoude paneeltjes die ik op het dak van de schuur heb laten liggen eens extra poetsen en verwennen! Die gaan straks de vakantiebonus opleveren.
Met z’n allen voor de bus gegooid
Vandaag heeft de Eerste Kamer ingestemd met het wetsvoorstel om per 1 januari 2027 de salderingsregeling hups, pardoes te schrappen. En verder niks, behalve dat ingevoede (teruggeleverde) stroom een minimale vergoeding krijgt (wettelijk: minimaal de helft van de kale inkoopsprijs).
Het zat eraan te komen, maar dat achterbakse zomaar schrappen is een typisch voorbeeld van hoe beroerd men in Politiek Den Haag sinds jaar en dag omgaat met de belangen van burgers. Er zit zo verschrikkelijk weinig visie en er zijn geen eigen toekomstgerichte ambities. Mooie woorden van de minister van Groene Groei, dat wel, maar zonder enige betekenis (“we stellen doelen…..”). Het is allemaal kruidenierswerk. Grutters, dat zijn het.
Wat gaat dat opleveren, en voor wie? De minister van Financiën kan zich in ieder geval rijk rekenen. De inkomsten waren overigens al ingecalculeerd in de begroting. Al die belastingvermijders met een dak vol zonnepanelen kunnen nu honderden euro’s gaan bijdragen aan de schatkist. Consumenten zullen thuisbatterijen gaan aanschaffen (ondergetekende zit er ook over te piekeren – er zijn bedenkingen) dus installateurs die thuisbatterijen leveren kunnen een sigaar opsteken. De zonnepanelenbranche, en de warmtepompenbranche zullen een tijdje (en een hoge gasprijs) nodig hebben om te herstellen van de dreun die het afschaffen veroorzaakt. Consumenten wordt voorgehouden dat verduurzamen met zonnepanelen niet echt meer loont en zullen andere dingen gaan doen (isoleren, hoop ik, want dat is de moeder van de energietransitie). Zodra er weer een gascrisis optreedt schreeuwt men weer moord en brand. Energieleveranciers kunnen intussen hun directeuren en aandeelhouders een lekkere bonus uitkeren, want in de wet zijn terugleververboetes en netcongestiekosten niet verboden. Een slimme energieleverancier kan zijn klantjes hierom extra uitmelken. De ACM is machteloos.
Het wordt, kortom, oppassen geblazen.
Sponsors
