Richting en invalshoek

Het is duidelijk dat zonnepanelen zonlicht nodig hebben. Maar… elke dag beschrijft de zon een boog door de hemel. In de winter is die boog lager dan in de zomer. Wat is de beste richting (azimuth) en wat is de beste hellingshoek (inclinatie)?

Op het plaatje ziet u de te verwachten opbrengst van zonnestroompanelen als percentage van het maximaal haalbare bij verschillende kompasrichtingen en hellingshoeken. De beste richting is pal zuid en de beste hellingshoek is 36 graden met het horizontale vlak. Heeft uw huis een dak met zo’n richting en helling, dan bent u een bofkont. Heeft uw woning een plat dak, dan bent u óók een bofkont want dan kunt u zelf de richting en helling kiezen.

Ondanks de noordelijke ligging van Nederland (50-53 graden noorderbreedte) en ondanks ons klimaat ontvangen we in ons kikkerlandje meer dan voldoende energie van de zon (1000 kWh per jaar per vierkante meter) om er leuke dingen mee te doen zoals bijvoorbeeld elektrische stroom op te wekken met zonnestroompanelen. De panelen moeten op de zon zijn gericht anders presteren ze een stuk minder. Zonnestroompanelen worden vastgeschroefd op een schuin dak, of ze worden met behulp van een frame of bak op een plat dak geplaatst. Er zijn panelen van allerlei afmetingen. Veel gebruikt zijn panelen van anderhalve vierkante meter. Zo’n paneel levert onder ideale omstandigheden 250 Watt aan vermogen. De panelen op het schuine dak leveren dus onder ideale omstandigheden 1000 Watt aan stroom, bijvoorbeeld als de zon er recht op schijnt. In de praktijk ‘oogst’ ik per jaar met mijn 6 panelen (rechts onder) gemiddeld 420 kWh. De jaren 2003 en 2013 waren topjaren (zie maandelijkse opbrengst).

Draai- en kantelbare zonnestroompanelen zouden helemaal mooi zijn omdat in dat geval de zon over zijn hele baan door de hemel kan worden gevolgd. Zulke panelen zijn op de markt! Ze worden bijvoorbeeld geleverd door de firma DEGERenergie. Het geheim van zulke panelen is dat ze op stevige palen zijn gemonteerd. Kleine automatische stappenmotoren draaien en kantelen de panelen zodanig dat ze de hele dag op de zon zijn gericht. Hierdoor leveren deze panelen langer en meer elektriciteit dan hun vast gemonteerde soortgenoten.

Als beste orientatie voor zonnepanelen wordt zuid-zuidwest aanbevolen (tussen 40 graden ZW en 30 graden ZO), en een hoek van 20-50 graden met het horizontale vlak. Natuurlijk mogen er geen gebouwen of hoge bomen zijn die de panelen in de schaduw zetten. Dit kost rendement. Als uw woning een schuin dak heeft, loont het de moeite met behulp van een kompas de orientatie vast te stellen. Een afwijking tot ongeveer 30 graden van zuid-zuidwest kost niet zoveel rendement. Afwijkingen boven de 30 graden kosten snel veel extra rendement.
Voor wie een i-pad heeft: er is een appje dat heel aardig weergeeft hoe geschikt uw dak is. Zoek in de App store naar Solar Panel Suitability Checker.