Het is merkwaardig: al in de jaren ’90 van de vorige eeuw werd door de overheid de aanschaf van een zonneboiler gepropageerd en (soms) gesubsidieerd. Voornaamste argument: vermindering van aardgasverbruik. Toendertijd kostte aardgas iets van 35 eurocent, dus echt veel geld bespaarde men niet met de ca. 100 m3 aardgas per jaar minder op de teller. Er werd schamper gelachen over zonneboilers. “Wie wil er nou een matras op z’n dak?” werd vaak gehoord. Er werd in mijn straat een klacht tegen mij ingediend bij de gemeente omdat ik het lef had een zonnecollector op het dak te laten installeren. Zo lelijk, een matras!
Hoe anders nu. We moeten echt werk maken van CO2 reductie. We moeten alleen al hierom van het gas af. Poetin’s hand hangt dreigend aan de Russische gaskraan. Aardgas gaat onder deze omstandigheden voor 2 euro per kuub over de toonbank. Energieleveranciers zijn wegens de Oekraine-oorlog van Poetin in opperste paniek. De leveringszekerheid staat op de tocht. Even geen ‘voordelige aanbiedingen’. Intussen is het al dagen prachtig zonnig weer en mijn zonneboiler maakt overuur na overuur. Heet water is zowat gratis.
De zonneboiler kan een comeback maken. In ieder geval is mijn Assepoester-zonneboiler even prinsesje.
plaatje: display van het voorraadvat van mijn zonneboiler. 83 graden!
Eindelijk liggen ze er: de felbegeerde zonnepaneeltjes. De vergunningsaanvraag dateert van 5 mei 2021. Vanochtend werden ze gelegd. Waarom duurde het zo verschrikkelijk lang en waarom zijn ze roestbruin? De reden ligt bij de Leidse ambtenarij, in casu de Welstandscommissie. Er zijn namelijk barrieres.
Barriëre 1: Je mag in deze wijk niet zomaar zonnepanelen op je dak leggen, want de straat ligt in het beschermde stadsgezichtsgebied “Zuidelijke Schil” van Leiden.
Barriëre 2: Je moet vergunning aanvragen. Ga er maar aan staan – de helft van de bewoners zien hierom maar af van zonnepanelen.
Barriëre 3: Iemand heeft bepaald dat op daken met rode of oranje dakpannen rode zonnepanelen moeten komen (bijpassende kleur). Die panelen worden door maar één fabrikant geleverd, zijn 10% minder efficiënt en 10% duurder dan zwarte panelen. Leiden is de enige stad in ons land die deze eis stelt.
Barriëre 4: Zodra men een vergunning heeft aangevraagd begint het soebatten: maatvoering, oriëntatie, afstand tot dakranden en dat soort gedoe. De ambtenaren ontzorgen de aanvrager niet maar stellen gewoon steeds nieuwe bizarre eisen. Dat hoort kennelijk bij de gemeentelijke vergunningscultuur. Dan gaat de fabrikant ineens panelen maken met andere kleur en maatvoering. Weer gesoebat. Gevolg: frustratie op frustratie.
Gevolg: in januari en februari werden in mijn wijk bij elkaar zegge en schrijven twee vergunningsaanvragen ingediend. Dat schiet op met de verduurzaming van de wijk.
En waarom al dat moeizame gedoe? Omdat rode panelen op rode dakpannen minder zouden opvallen dan zwarte. Wat vindt u ervan?
In het afschuwelijke conflict dat Wladimir Poetin heeft ontketend door zijn strijdkrachten Oekraine in te sturen is één ding heel goed duidelijk aanwezig: de enorme afhankelijkheid in Europa van Russisch gas. Dit ene ding maakt het beroerd lastig om Poetin economisch te treffen. Van alles wordt uit de kast getrokken om de Russische economie onder de kont van Poetin vandaan te slopen, maar één ding wordt heel omzichtig ontzien: gas. Gas is dus de facto een zwaar geopolitiek instrument. En ik vermoed dat Poetin die factor ook gaat inzetten, op de manier die typisch is voor zijn gedrag: sluiks, gluiperig, met omgedraaide argumenten: Europa heeft het gedaan, Europa is de schuld. En het lullige is dat Poetin op dit punt niet helemaal ongelijk heeft: wij in Europa zijn verslaafd aan zijn Russische gas en we exporteren geen spullen meer om het gasnetwerk in Rusland te onderhouden. Tja, dan draai je de kraan toch dicht! Stukje bij beetje, dat hoort bij het Poetiaanse spel. Gas gaat dus beroerd duur blijven.
Het lijkt mij duidelijk dat we die afhankelijkheid moeten afbouwen. Dat is lastig want we willen ook van Gronings gas af. Maar niet onmogelijk. We kunnen dat door duurzame maatregelen versneld te nemen. Super versneld voordat Poetin ons inhaalt. Dat betekent dus een noodwet om windmolens versneld en zonder al te veel procedures op land te plaatsen. Hierdoor wordt de elektriciteitsproductie versneld van het gas af gehaald. En woningen moeten veel sneller dan nu van het gas af gaan. Hiervoor is allereerst versnelling nodig van verduurzaming van woningen: een nationaal isolatieprogramma. Verder moeten allerlei belemmerende regels en procedures worden verwijderd die zonnepanelen in de weg zitten (waarom mag ik bijvoorbeeld geen zonnepaneel als afdakje?), laadpalen moeten versneld worden geplaatst, enorme extra investeringen moeten worden gedaan in de nationale elektriciteits infrastructuur, en we moeten versneld overgaan op elektrisch rijden. Maak je borst maar nat. Een symbolische start zou kunnen zijn om het gasfornuis illegaal te verklaren: je kan je gasfornuis gratis omruilen tegen een inductiekookplaat.
Iemand attendeerde me op een bericht op SolarMagazine over ‘de volgende generatie zonnefolie’. Het gaat om dunnefilm-siliciumtechnologie uit een fabriek in Arnhem. Een prachtig plaatje bij het bericht dat een dak suggereert helemaal gemaakt van gegolfde platen dunnefilm met dakpanprint. Bijna authentiek Hollands!. Hee, dat is mooi, dat kunnen we gebruiken. Helaas niet bij mij in het Leidse beschermde stadsgezicht want a) het is nieuwlichterij, b) het is van plastic en dat is sowieso uit den boze, c) plastic golfplaat met nep-dakpanprint past niet in het architectonische daklandschap dat nog dateert uit de tijd van Floris V. Maar mooi, strak en efficient is het wel. En lichtgewicht dus heel goed toe te passen op allerlei daken van fabriekshallen-kantoordozen op fabrieksterreinen. Vopak heeft ze geplaatst op opslagtanks. Creatieve mensen, die Vopakkers! Zijn er creatieve oplossingen voior dit soort dunne-film solar materiaal in bebouwde kommen? In gemeenten uiteraard met creatieve bewoners en creatieve ambtenaren. Niet in Leiden helaas……
Fabriek in Arnhem/ 40 MWp productiefaciliteit/ ……. Dat doet me denken aan Helianthos, de mislukte fabriek van Nuon en Akzo Nobel uit 2004. Ja. dat is ‘em. Failliet en overgenomen door HyET in 2012 Oude wijn in nieuwe kruiken? Jawel, maar met een hele mooie en veelbelovende niche. Helianthos was gewoon zijn tijd te ver vooruit.
De internationale gasmarkt is enorm volatiel. Up en down, toe maar, geen pijl op te trekken.
Vandaag is Budget de goedkoopste aanbieder
datum: 18 februari 2022
Tarief: euro 290,91 per maand (Budget, groencertificaten)
(stroom € 1.103,89 pj, gas € 2.987,00 pj)
prijs per eenheid: (volgens de Pricewise rekentool)
stroom: piek 46,6 ct, dal 42,2 ct/kWh
Gas: € 1,81 m3
Niet zo best: in de elektriciteitsprijs zit de energiebelastingverlaging 2022 inbegrepen en de lagere prijs komt door een enorme cashback (€ 600).
vergelijkingswebsite: www.pricewise.nl
De minister voor Klimaat en Energie stuurde afgelopen 10 februari een nogal lijvige brief naar de Tweede Kamer met een analyse van transportschaarste op het elektriciteitsnet en wat hij allemaal onder de pet denkt te [gaan] hebben om die schaarste te lijf te gaan. Immers: transportschaarste hakt er nogal in als je grote klimaatambieties hebt. De minister schrijft over de salderingsregeling:
“….Als gevolg van de opgelopen vertraging in de behandeling door de controversieel verklaring, is de in het wetsvoorstel opgenomen ingangsdatum van de afbouw van de salderingsregeling van 1 januari 2023, niet meer haalbaar. Daarnaast beraadt het kabinet zich nog op eventuele aanpassingen op dit wetsvoorstel. Ik zal u zo snel mogelijk in het tweede kwartaalhierover informeren en wil uw Kamer dan ook verzoeken om het wetsvoorstel tot die tijd aan te houden….”
OK, de minister schuift de hete brei voor zich uit. Hij weet donders goed dat je niet eeuwig met de salderingsregeling kan doorgaan en dat de regeling tegelijk ervoor zorgt dat particulieren wel aan accu-opslag denken maar er niet toe overgaan. Aan de andere kant weet hij even donders goed dat de salderingsregeling door zijn eenvoud ongelooflijk heeft bijgedragen aan de uitrol van zonnestroom bij particulieren. Hij weet ook dat je niet bepaald populair wordt van het afschaffen van de salderingsregeling. Wat mij betreft mag de minister nog wel even blijven schuiven. Maar wel eerst die transportschaarste aanpakken en voldoende vaklui opleiden.
brief van minister Jetten aan de Tweede Kamer, 10 februari 2022
De thermostaat van de cv staat vandaag een paar puntjes lager en er is een extra dik vest aangetrokken. Het is namelijk Warmetruiendag. Dit jaar loopt het allemaal wat vreemd want een echte winter hebben we niet gehad, en als ik mijn tuin bekijk zie ik dat de lente niet ver weg kan zijn: sneeuwklokjes over de top van hun bloei, dappere versbloeiende krokusjes, dikke knoppen in de narcissen. Allerlei struiken beginnen zich lenteklaar te maken. De appelboom kan gesnoeid worden. Merels vliegen af en aan. Tijd om het tuingereedschap te inspecteren en eventueel de slijpsteen erbij te halen. De tuinbroek ligt fris gewassen in de kast. Een paar klompen staan klaar voor actie! Truien? Wat zijn dat?
Verduurzaming ligt onder vuur. De Nederlandse Bank publiceerde een analyse over de financiële mogelijkheden van 4,3 miljoen particuliere woningbezitters om het geld op te hoesten om hun woning te verduurzamen. Gerekend wordt met gemiddeld € 24.000 per koopwoning. 21% van de huiseigenaren heeft dat bedrag gewoon niet. In verschillende kranten, o.a. NRC en Trouw, werd het allemaal breed uitgemeten. Fijntjes werd onderschreven dat de helft van de woningeigenaren in principe genoeg geld in de spaarpot heeft om hun woning aardgasloos te maken. 68% heeft alleen genoeg spaargeld om hun huis te isoleren. “De businesscase wordt nog als onvoldoende positief ervaren”: concludeert de Nederlandse Bank, en NRC spreekt dat niet tegen. Je zal maar al je spaargeld in de spouwmuur moeten stoppen!
Ziezo: een onvoldoende businesscase. Anderzijds zien die arme huiseigenaren torenhoge energierekeningen op zich af komen. En geopolitieke stromingen, met de capriolen van meneer Putin voorop, zorgen er wel voor dat de gasprijs zo lang als het duurt lekker hoog blijft. Op de achtergrond gniffelen Shell, BP cum suis.
In de klem dus, ofwel aangeschoten wild. Wat NRC niet zegt maar wat ik wel in Trouw las is dat bijna 90% van de mensen die het niet kunnen betalen zich kan verheugen in het bezit van een woning met energielabel C of beroerder. Hier wringt echt de schoen. Niet kunnen betalen en wel moeten betalen aan hoge energiekosten. Dat gaat echt fout. Deze mensen moeten geholpen worden. Niet met geld want dat gaat op aan energiekosten, dus regelrecht naar het Kremlin, Shell en de Staat de Nederlanden. Geef ze materiële steun. Laat de spouwuurisolatiewagen, de glasboer en de dakisolatiespecialist maar voorrijden en isoleer die woningen, de rekening komt later.
Nu is het ook weer zo dat een aantal huiseigenaren al lang het nodige heeft gedaan, project na project, aan verduurzaming: oude cv ketel vervangen door een efficiënter exemplaar, een tochtstrip hier, een dubbelglas raam daar, ledverlichting, thermostaatkranen op de radiatoren, de zolder isoleren en tot slot wat zonnepaneeltjes. Je zit dan op energielabel B of C en dat is voorlopig wel weer genoeg, met een draaglijke energierekening. Wellicht verbetert de business case voor verduurzaming in de toekomst. Een flitsende auto, een leuke nieuwe keuken en ja, die badkamer, zijn voorlopig veel meer sexy.
Berichten Nederlandse Bank, in NRC en in Trouw
Met enige vertraging is mijn infraroodcamera gearriveerd. het is een Voltcraft WBS-220, zo’n klein dingetje dat je aan je smartphone prikt via de usb-c poort. Erg gemakkelijk want het apparaatje betrekt stroom van de smartphone. Dat heeft grote voordelen: je hoeft de camera niet apart op te laden en de accu kan in de zomer als hij lang niet in gebruik is niet totaal ontladen. Geen accu = geen zorgen. Ik heb dit ding ook gekozen vanwege de bolometer: liefst 206×156 pixels en dat is best riant voor de prijs die men voor dit toestelletje betaalt.
De software is spartaans: een appje om kiekjes te maken, spotmetingen te doen en dat is het dan. Plaatjes gaan in de Galerij map van de smartphone en dat is best handig. Je moet apart zichtbaar lichtfoto’s maken met de eigen camera van de smartphone. Er is dus altijd parallax en een hoop gedoe als je foto’s wil samenvoegen. Let op: het plaatje hier is een constructie, het bestaat uit de infraroodfoto zelf (kleur) en een overlay van een embossed en transparant gemaakte foto met de camera van de smartphone (witte contouren). Dus: geconstrueerd in een fotobewerkingsprogramma.
Waar gebruiken we de camera voor: juist: opsporen van warmtelekken. De eerste is al gevonden: schakelaars die warmte afgeven. Niet veel maar omdat ze 24/7 aan staan toch op termijn best veel. Sluipverbruiker nummer 1! Die wordt vervangen door een ‘warmteverliesloze’.
Werk aan de winkel, zelfs zo ver in het winterseizoen. Er mag wat de camera betreft best wat kou komen.
Na weken van aanmodderen en grijze dagen is bij mij de afgelopen twee dagen het vertrouwen binnen geslopen dat we de goede kant op beginnen te komen. Om mijn zelfvertrouwen te verhogen heb ik een dikke vette rode pijl omhoog gezet in de screen capture van de Plugwise registratie van de dagelijkse productie van zonnestroom, afgelopen week. Daar zit weer duidelijk schot in. De kilowattuurtjes beginnen weer te rollen.
Gewoonlijk merk ik de toegenomen daglengte en zonnekracht pas echt goed na 15 februari. Vanaf die datum komt er ook weer zon op het achterdakvlak waar een batterij zonnepanelen naar zon ligt te smachten maar die de hele winter in de schaduw van het steile dak heeft gelegen. Vanaf dat moment gaan de remmen los. Tot eind oktober uiteraard als de arme achterdakpanelen weer continu in de dakschaduw komen te liggen. Hibernatorpanelen, dat zijjn het!