Langjarig stabiel overheidsbeleid (brood)nodig!

Langjarig stabiel overheidsbeleid is nodig! Dat is zo’n beetje het advies dat ik in verschillende kranten las met betrekking tot …… kernenergie. Als er iets niet bestaat dan is dat langjarig stabiel overheidsbeleid. Wat er wel is: hapsnap-, wipkip-, welles-nietes-, van-de-hak-op-de-tak,- jij-een-beetje-ik-een-beetje-, heggesteggel- kiezersbedrog- en opportunismebeleid. Zo’n beetje met alles. De enige projecten die ik me kan herinneren waarin enigszins vele jaren stug is doorgewerkt zijn de Deltawerken en het ophogen van de dijken langs de grote rivieren.

En nu zou ineens een langjarig stabiel beleid moeten worden gevoerd door de Staat der Nederlanden om snel twee kerncentrales neer te plempen bij Borssele. Dat is nogal wat! De hele energiesector is geprivatiseerd op initiatief van dezelfde politieke partijen die nu ineens een staatsbedrijf willen neerzetten! Het gaat om drie verschillende zaken: A: oprichten van een staatsenergiebedrijf, B: bouwen binnen de begrote projectkosten en projecttijd van twee nieuwe, grote kerncentrales, C: het 80 jaar lang exploiteren van die  centrales om uit de kosten te komen.

Neem het op te richten staatsbedrijf. Moet dat bedrijf concurreren met de private boys? Gaat het goed met andere ‘stabiele’ staatsbedrijven in de kernenergiesector? Neem het glanzende paradepaardje en grote voorbeeld EDF (Electricité de France). Overgenomen door de staat omdat er 60 miljard euro schuld is waar men geen raad mee weet. De winst van het bedrijf in 2022 was min 17.900 miljoen euro (19,7 miljard in het rood). De Franse belastingbetaler mag ervoor opdraaien. Vive l’EDF!

Een paar lachwekkende argumenten van de ondersteunende politieke partijen (CDA en VVD).

• Kosten kunnen zo beter onder controle worden gehouden. Noem ook maar één groot project in ons land waar de kosten niet uit de klauw zijn gelopen (Zuidas overkluizing, Afsluitdijk, HSL, Deltawerken, Noord-Zuid metro Amsterdam, diverse tunnels en wegen, sluis in IJmuiden, renovatie van het Binnenhof).
• Er kan snel gebouwd worden. Noem ook maar één groot project in ons land dat binnen de plantermijn is opgeleverd. Vergis je niet: er is  bijvoorbeeld infrastructuur nodig, want wat moet Zeeland in hemelsnaam doen met elektriciteit uit twee kerncentrales? Dat betekent bijvoorbeeld een paar hoogspanningslijntjes erbij. Plus ten minste een lijntje extra naar Vlaanderen.
• Minder kans op vertragingen vanwege betere regie. Is dit wel eens aangetoond?
• Overheidsparticipatie  zorgt ervoor dat alle deelnemende partijen gebaat zijn met minimale doorstroomtijden en snel oppakken van knelpunten. Als de Staat 51% van de aandelen heeft is er geen sprake van overheidsparticipatie, maar van overheidsmeerderheidsbelang. Werknemers zijn dus ambtenaren. Pakken ambtenaren snel knelpunten op? Is dat ooit aangetoond (aardbevingen Groningen, Toeslagenaffaire, Belastingdienst)?
• Elektriciteit wordt op termijn goedkoper voor huishoudens. Het argument “Too cheap to meter” is al zo oud als kernenergie. Bizar.
• Het Rijk moet verantwoordelijk zijn voor bouw én exploitatie. Dit is een instinkertje. Die exploitatie gaat namelijk 80 jaar duren. Even vooruit en achterom kijken. We gaan 20 jaar met stabiel Rijksbeleid bouwen en dan 80 jaar lang met stabiel Rijksbeleid exploiteren. Dat is dus 100 jaar.  Honderd jaar geleden leefden we in 1923. Hoe stabiel is de wereld (en het Rijksbeleid) in die 100 jaar geweest? “Gaat u maar rustig slapen!” (Hendrik Colijn, 5 kabinetten minister-president tussen 1925 en 1939).

Conclusie: Snel denkende jongens in het CDA en VVD die het wel even gaan maken! Ruim baan voor grote (atoom)bedrijven met de Staat der Nederlanden als paraplu, gouvernante én strobaal voor als het fout gaat. Typisch CDA en VVD. Hoe toveren ze dit soort zaken toch uit hun hoed. Bedenk: stroom uit eigen zonnepanelen is anno 2023 veel en veel voordeliger en schoner dan atoomstroom ooit kan worden, en dat blijft gewoon zo. Die kerncentrales hebben we helemaal niet nodig. Enne, waar komt de kernbrandstof vandaan? Wie gaat over die brandstof ? Waar gaat het zwaar radioactieve afval naartoe? Een wie betaalt de verzekeringspremie? En wie ruimt de rommel op als het mis gaat?

naar aanleiding van:

• artikel in De Telegraaf 13 maart 2023: “Kerncentrales taak voor Rijk en niet voor de vrije markt“
• artikel in Leidsch Dagblad 13 maart 2023: VVD en CDA willen rijksregie over nieuwe kerncentrales