welles-nietes?

Moet je nu wel of niet een omgevingsvergunning voor zonnepanelen aanvragen als je een leuke woning hebt in Leiden maar die ligt binnen het beschermde stadsgezicht. Er is een hele mooie kaart gepubliceerd, een kunstwerkje waarin ambtenaren pietje-precies elk dakvlakje een kleurtje hebben gegeven: welles-nietes. Oranje betekent: “never-nooit-niet”, blauw betekent “nee-tenzij” en groen betekent “nou ja, als het niet anders kan”. Maar er wordt geen duidelijk ‘Ja” gegeven. De kaart is te vinden op https://leiden.zonnepanelen

Een beetje ondernemende burger gaat op zoek op www.omgevingsloket.nl waar een vergunningschecker te vinden is. De check bevat een oeverloze lange rij vragen en als je niet pietje-precies met het Handboek voor de Gemeenteambtenaar erbij de vragenlijst invult kom je standaard uit op “vergunningsplichtig”. Nietes dus. Bovendien staat er een disclaimer waar je bang van wordt. Toch maar vergunning aanvragen?

Tipt een architect me dat in de vragenlijst bij “zonnepanelen” een vraag staat: “Komt de installatie in een bouwwerk“. Ik klik voor een zonnepaneeltje op de dakkapel aan de achterkant daar intuitief op “nee” want ik verkeer in de overtuiging dat een zonnepaneel binnenshuis minder effectief is dan op de woning. Als je bij deze vraag “ja ” invult is geen vergunning nodig! Bingo. maar dan heb je wel zonnepanelen op zolder en niet op het dak. Nietes-welles!

Nu staat er bij de bewuste vraag een infosymbooltje. Als je dat aanklikt staat er dat met “de installatie” de omvormer wordt bedoeld. Instinker! Alsof een omvormer stroom produceert en een zonnepaneel niet! Je moet hier dus “nee” aanklikken en dan is je paneeltje op de achterdakkapel vergunningsvrij! Welles!

Overigens: mag je blind vertrouwen op de vergunningscheck? Dit is uiterst onzeker. Onder de vergunningschecker staat een disclaimer waar je van gaat trillen in je schoenen. In mijn donkere dromen staat er de volgende dag een handhaver aan de voordeur “….en meneertje, wat doet dat paneel op uw dakkapel?”. Nietes?

Navraag leert dat er bij de gemeente Leiden fundamentalisten rondlopen die vinden dat alles vergunningsplichtig behoort te zijn, er liberale types rondlopen die sommige dingen vergunningsvrij vinden, en de gemeenteraad die politieke spelletjes speelt. Tel uit je winst. Verder is een begrip als “cultuurhistorisch belang” behoorlijk rekbaar en dus arbitrair. Het is maar hoe je ambtenarenpet staat: fundamentalist of liberaal.

Welles-nietes dus, of nietes-welles. Zoek het maar uit, burger!

Ter lering en vermaak hier een uittreksel van een begeleidend schrijven bij een recentelijk verleende omgevingsvergunning voor zonnepanelen op het voordakvlak van een woning in het beschermde stadsgezicht Leiden. Voel de welles-nietes spagaat waarin de gemeente zit. Boeren met kiespijn, dat zijn het! (het gaat overigens om een doodgewoon tussenwoninkje, bouwjaar 1936 of zo).

Het bouwplan betreft het plaatsen van ** zonnepanelen op het voordakvlak van de woning en is niet in strijd met het paraplubestemmingsplan en de parapluherziening.
Het bouwplan is wel in strijd met het bestemmingsplan ‘Zuidelijke Schil’, artikel 4.1.1, omdat het uitwendig karakter van het bouwwerk wordt veranderd voor wat betreft de hoofdafmetingen en de onderlinge verhoudingen.

Uw aanvraag wordt mede aangemerkt als een aanvraag om een vergunning voor een activiteit als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder c van de Wabo (afwijken bestemmingsplan). Op grond van 4.2 zijn wij bevoegd om een vrijstelling te verlenen van het bepaalde in artikel 4.1.1, mits:
a) de karakteristieke waarden van het bouwwerk niet in onevenredige mate worden aangetast;
b) bij verandering of complete vernieuwing van het beeldbepalend pand met het desbetreffende beeldbepalende pand identieke en/of gelijkwaardige karakteristieke waarden worden teruggebracht;
c) vooraf een advies is gevraagd aan de gemeentelijke adviescommissie ruimtelijke kwaliteit.

Om te beoordelen of gebruik kan worden gemaakt van de bovengenoemde binnenplanse afwijkingsmogelijkheid op grond van artikel 2.12, eerste lid, sub a, onder 1 van de Wabo is het plan ter advisering voorgelegd aan de gemeentelijke vak-afdeling Erfgoed Leiden & Omstreken (ELO).

ELO heeft onderstaand (intern) advies uitgebracht, waarbij het volgende is overwogen:

• Het voordakvlak van deze eenheid is nog onaangetast van toevoegingen zoals dakramen.
• De zonnepanelen zijn zichtbaar vanuit de openbare ruimte en niet ondergeschikt te noemen aan het dakvlak. Het plaatsen van zonnepanelen op het voordakvlak verstoort het gave dakvlak.
• Het toevoegen van zonnepanelen leidt tot een aantasting van het historische gevelbeeld van dit karakteristieke pand en de cultuurhistorische waarden van het beschermd stadsgezicht

De gemeenteraad heeft onlangs de gewijzigde Welstandsnota Leiden vastgesteld, waarbij een amendement is aangenomen waardoor op voordakvlakken binnen het beschermd stadsgezicht Zuidelijke Schil ook zonnepanelen zijn toegestaan, die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg. Het plaatsen van zonnepanelen op dit voordakvlak is in overeenstemming met het gestelde in de ‘Richtlijnen voor zonne-energie in de historische context’ van de Welstandsnota Leiden.

Ondanks het advies van ELO is het plan toch ter beoordeling voorgelegd aan de Welstands- en Monumentencommissie Leiden (WML). De WML heeft geoordeeld dat het plan niet in strijd is met redelijke eisen van welstand.

Wij hebben kennis genomen van het advies van ELO en na weging van de verschillende belangen besluiten wij om, anders dan ELO adviseert, medewerking te verlenen aan het afwijken van het bestemmingsplan. Daarbij zijn de volgende overwegingen van belang:

• de gemeenteraad heeft in het kader van verduurzaming een amendement aangenomen om in het beschermde stadsgezicht Zuidelijke Schil –ondanks de strijdigheid met het bestemmingsplan- het plaatsen van zonnepanelen mogelijk te maken die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg;
• de WML heeft geoordeeld dat het bouwplan voldoet aan de voor dakvlaktype 2 gestelde criteria en niet in strijd is met redelijke eisen van welstand;
• het plaatsen van de zonnepanelen is een reversibele ingreep;
• de zonnepanelen zijn beperkt zichtbaar vanaf de straat en zijn op afstand van de dakrand geplaatst;

Gelet op het voorgaande zijn wij van oordeel dat de wens van de gemeenteraad om te verduurzamen, mede gelet op de overige overwegingen, zwaarder weegt dan de aantasting van de karakteristieke waarde van het pand en de cultuurhistorische waarde van het beschermd stadsgezicht.

welstand (artikel 2.10, eerste lid 1, onder d van de Wabo)
Op grond van artikel 2.10, eerste lid 1, onder d van de Wabo mag de omgevingsvergunning alleen worden verleend indien het uiterlijk of de plaatsing van het bouwwerk niet in strijd is met redelijke eisen van welstand. In de gemeente Leiden is de Welstandsnota gemeente Leiden van toepassing. Het bouwplan voldoet niet aan de in de welstandsnota opgenomen sneltoetscriteria en is daarom voorgelegd aan de Welstands- en Monumentencommissie Leiden (WML). De WML heeft in haar vergadering van 19 mei 2021 geoordeeld dat het bouwplan niet in strijd is met redelijke eisen van welstand.

Wij hebben dit advies overgenomen en zijn daarmee van oordeel dat het bouwplan niet in strijd is met redelijke eisen van welstand.
Wij zijn van oordeel dat de vergunning voor de activiteiten ‘het bouwen van een bouwwerk’ en ‘het gebruiken van gronden of bouwwerken in strijd met een bestemmingsplan’ kan worden verleend.

afzender: Gemeente Leiden

Mijn indruk is dat het hommeles is tussen ELO en de welstandscommissie, met B&W als Salomon, en met de gemeenteraad als koortje op de achtergrond.