Schokkende cijfers
We zijn in mijn woonwijk alweer een kwart eeuw bezig met de energietransitie. Langzaam maar onverbiddelijk. Er is behoorlijk wat gebeurd, al is het in mijn perceptie veel te langzaam. In mijn buurt staan veel vooroorlogse woningen. Jarenlang waren regelmatig spouwmuurisoleerders aan het werk. Prima, toch! Enkelglas op de begane grond komt nog maar sporadisch voor. Zonnepanelen zijn te vinden op 20% van de woningen. Woningen die zijn verkocht worden aangepakt met veel isolatie. Hier en daar zie je zelfs een warmtepomp. Dan is het schokkend om te zien op allecijfers.nl dat in mijn postcodegebied in 2023 het gemiddelde jaarlijkse aardgasverbruik 1.450 m3 per woning was, en het gemiddelde elektriciteitsverbruik 2.500 kWh. Voor de wijk als geheel liggen de cijfers gunstiger: 940 m3 gas en 2.160 kWh, terwijl Leiden in totaal 610 m3 gas en 2.070 kWh scoort over het jaar 2023.
Er moet dus nog heel veel gebeuren in de energietransitie. Mensen uit de aanpalende wijk hebben uitgebreid gepuzzeld wat voor diverse [gas] verbruikscategorieëen de kosten/baten zijn voor overstappen van gas naar een hybride of full-electric warmtepomp, en in het geval van het laatste de kosten/baten van W/W met geboorde diepe bron, PVT of L/W. Aquathermie is ook in the picture, want Leiden heeft grachten en kanalen genoeg.
Kijk eens naar je eigen wijk op www.allecijfers.nl
Gedroomde jaarafrekening
Twintig jaar geleden droomde ik ervan dat ik wellicht (en met veel inspanning) mijn vooroorlogse woning tot een energieneutrale woning zou kunnen verbouwen. Of dat haalbaar zou zijn? Experts waren pessimistisch. De hele buurt lachte me uit, en de gemeente keurde elke vergunningsaanvraag af als er ook maar een millimeter aan de uitwendige afmetingen van mijn woning werd gemorreld. Daarom werd driftig geïnvesteerd in onzichtbare zaken als vloerisolatie, dakisolatie, HR++ glas, overstekisolatie, kortom onzichtbare maar zeer effectieve isolatiemaatregelen. Sluitstuk was het PVT-warmtepompsysteem, een jaar geleden. De gaskraan ging definitief dicht.
Valt de jaarafrekening in de bus. En jawel: de hoeveelheid afgenomen elektriciteit was in het contractjaar voor het eerst lager dan de hoeveelheid ingevoede elektriciteit. Gasverbruik was het hele contractjaar nul, komma nul. Het ideaal is dus bereikt: een jaren ’30 woning kan op jaarbasis energieneutraal zijn. Even de spreadsheets raadplegen: alleen in de periode tussen 3 november 2024 en 16 maart 2025 (20 weken) was voor het PVT warmtepompsysteem de balans tussen geproduceerde stroom en verbruikte stroom negatief. De in die periode verbruikte hoeveelheid (1.975 kWh) werd ruimschoots gecompenseerd door teruggeleverde stroom. Met een thuisbatterij zie ik kans twee à drie weken van die 20 ‘nare’ weken af te snoepen.
Juni 2025 zonne-elektriciteitsmaand in EU
Juni 2025 gaat in Europa de boeken in als de eerste maand waarin zonnestroom als bron het grootste aandeel in de elektriciteitsvoorziening had. In ons land was 40% van het stroomaanbod afkomstig van zonnepanelen, in de EU als geheel lag dit aandeel op 22%.
Wie had dat 25 jaar geleden kunnen voorzien? In die tijd riep de minister van Economische Zaken nog dat zonne-energie alleen geschikt was voor de Sahara, en niet voor ons grauwe kikkerlandje! Gas, gas, gas was toen het blazoen. Eerst het Gronings aardgas royaal verkwisten, en als dat op is zo rond 2010 helpt Rusland ons wel uit de brand met goedkoop Siberisch gas. Klimaat: me hoela! Jawel, wat een visie van de minister. Inmiddels mogen we blij zijn met de enorme penetratie van zon- en windstroom, want anders logeerde meneer Poetin bij ons koninklijke paar, en niet meneer Trump.
Inmiddels wordt mijn huishouden op jaarbasis bijna 100% voorzien in zonnestroom en zijn we van het gas af. Dat had ikzelf in 2000 ook niet gedacht.
bericht YaleEnvironment360: In a First, SOlar Ws Europe’s Biggest Source of Power last Month
Wat stelt verduurzaming nog voor?
Zo nu en dan lees ik De Telegraaf om lekker te smullen van alle schandalen en hypes in ons land. Wat spoken de BN-ers nou weer uit? Nu zie ik ineens het bericht dat het bedrag dat men extra kan lenen voor een hypotheek op een duurzame woning € 10.000 minder wordt voor een woning met een A+++ energielabel, en € 5.000 minder voor een woning met een A++ label. Nu heeft mijn woning een A label, maar dat vervalt wegens ouderdom op 1 november aanstaande.Wat te doen? Een nieuw label aanvragen en dan maar hopen dat het niet een A++ of beter wordt? Zou het zin hebben om wat isolatie uit het huis te slopen, of anders die superieure warmtepomp te vervangen door een houtkachel, om maar niet met het mooiste en duurzaamste energielabel opgescheept te zitten? Wat stelt duurzaamheid op deze manier nog voor?
bericht in De Telegraaf: Maximale hypotheek voor duurzaamste huizen gaat omlaag
SP eist compensatie huurders met zonnepanelen
Op 25 juni jl diende mevrouw Sandra Beckerman (SP) in de Tweede Kamer een motie in om de minister van Volkshuisvesting geld te gaan laten zoeken om hurdrers te compenseren met zonnepanelen. Straks, in 2027 wordt de salderingsregeling hups, overboord gegooid. Idee was dat mensen met zonnepanelen rijk zijn anders hadden ze geen zonnepanelen. Dat is wel erg kort door de bocht, want er zijn wel degelijk mensen in sociale woningbouw die (gelukkig!) zonnepanelen op het dak hebben. Dankzij de woningcorporatie en stichting Wocozon. Die huurders hebben een overeenkomst met hun woningcorporatie; iets hogere huur vanwege de investering in zonnepanelen, opgewekte stroom mogen ze houden. Dat is leuk, want dat is behoorlijk in het voordeel van de huurder dankzij de salderingsregeling. Is die regeling weg, dan is huurder het haasje: betalen maar!
Dat kan dus niet gebeuren en daarom is de Socialistische Partij actief voor deze huurders. Minister Keijzer miepelt dat ze geen geld heeft, maar laat ze eerst maar eens op zoek gaan naar fondsjes. Op Prinsjesdag moet de minister op de proppen komen met een plan. Eens kijken hoe sociaal bewogen deze minister is.
Woonbond: Minister moet huurders met zonnepanelen compenseren
Getalletjes voor juni 2025
Elke laatste dag van de maand neem ik de standen op van de slimme meter. Afgelopen maand juni was een bovenste beste. Import hoog: 16 kWh, import laag: 62 kWh. Er werden in totaal (hoog + laag) 848 kWh ingevoed. De warmtepomp verbruikte 50,6 kWh. Gas: 0 m3. Alweer een jaar lang! Ik zit te wachten op het moment dat Liander de hele gasaansluiting verwijdert
Over het jezelf rijk rekenen
In mijn krant stond een berichtje onder de kop “Zonnepaneel van voor 2020 heeft zichzelf al terugverdiend“. Hun baasjes zijn uit de kosten. Hierdoor “profiteren bijna een miljoen huishoudens daardoor nu van gratis stroom“. Kijk, dat laatste is natuurlijk pertinente kwadderatsch.
Stel dat stroom van het energiebedrijf € 0,30 kost en dat jouw PV-installatie € 3.000 heeft gekost. De allereerste geproduceerde kWh kostte hierdoor € 3.000. Zodra de tweede kWh was opgewekt koste elke kWh € 1.500. Zodra kWh nummer 3 was opgewekt kostte elke kWh € 1.000. En ga zo maar door. Het moment waarop de 10.000e kWh werd geproduceerd was het break-even moment. Op dat moment had elke kWh zonnestroom je 0,30 gekost en de PV installatie had evenveel verdiend als dat ze had gekost. Maar dat wil niet zeggen dat de 10.001e kWh gratis is! Die kost nog altijd 3.000:10.001 = € 0,30. Een paar jaar later, als de productieteller op 15.000 kWh staat, heeft elke kWh 3.000:15.000 = € 0,20 gekost. Niks gratis!
Leidsch Dagblad 28 juni 2025 – Zonnepaneel van voor 2020 heeft zichzelf al terugverdiend.
23 Gigawatt
20 juni: een spectaculaire zonneschijn, de hele dag. Rond 14:30 bereikte het geschatte totale nationale vermogen van zonnestroomparken en -panelen een piek van 23 Gigawatt. Dat is een onmetelijke hoeveelheid vermogen, bijna 50 kerncentrales à la Borssele (485 MW). Stel je voor: 50 kerncentrales op een rij, zou dat niet een natte droom zijn van onze minister van Klimaat en Groene Groei? In Duitsland stond op hetzelfde moment een kleine 70 Gigawatt aan zonnestroomvermogen te springen om stroom te leveren.
zie Energieopwek.nl
Boven de 40
Onrust beheerst de fossiele-brandstofmarkt. Dat houdt verband met de instabiliteit in het Midden-Oosten. Mocht Iran de Straat van Hormuz blokkeren, dan zijn de rapen helemaal gaar.
Dutch TTF Natural Gas Futures noteerde vanochtend prijzen boven € 40 per megawatt voor gas af te leveren jui-augustus en Q3 van 2025. Een omineus teken. Gasconsumenten gaan het dit najaar merken aan hun afrekening.
Warmtegeploeter in Leiden
Er bestaan mensen die in [bijna] hopeloze situaties optimistisch blijven en de handen uit de mouwen steken. Ook in in de duurzame sector in Leiden bestaan zulke helden.
Neem een woonblok gebouwd in 1935: een kerk met dikke lompe muren, kleine raampjes en een enorme, vierkante toren met een torenspits die als een baken boven de wijk uitsteekt. Daaromheen in een soort driehoek een enorme pastorie en 85 woningen gebouwd in dezelfde stijl. Men noemt het geheel de Krophollerdriehoek, genoemd naar de architect. Zeer authentiek allemaal. O, zo 1938, met veel glas-in-lood. De woningen zijn heel gewild, de mensen wonen er heel lang en plezierig, en de woningen gaan bliksemsnel voor hoge bedragen van de hand. Bij elkaar een zodanig apart en compleet geheel dat men rond 2000 op het onzalige idee kwam de hele driehoek: kerk, pastorie en woningen te verheffen tot Rijksmonument. Smullen! Iedereen blij.
Totdat de klimaatcrisis kwam en de Oekraïneoorlog. Gas werd onbetaalbaar, en in een monumentale 1938-woning met F label stookt men zich nu eenmaal een ongeluk. Men ging dus allerlei ad-hoc isolatiemaatregelen treffen die meteen in conflict kwamen met strenge Rijksmonument-regels. Zo zijn er géén zonnepanelen hoewel de daken erom schreeuwen. HR++ glas: vergeet het maar. Men moet het doen met monumentenglas in de dunne kozijntjes. Dakisolatie kan alleen aan de binnenkant, en achterzetramen worden gedoogd. Kunststof kozijnen met triple glas is heel hard vloeken in de kerk.
Maar goed, nu de helden: een van de bewoners wilde duurzaam gaan verwarmen. Daarmee had deze Krophollerdriehoeker een leuke uitdaging op de hals gehaald. Buitenunits van lucht-water warmtepompen zijn verboden (Rijksmonument!). PVT is verboden (Rijksmonument!). Om moedeloos van te worden. Het geniale idee is een gezamenlijke bodembron voor een collectief warmtenet waaraan alle 85 woningen plus de kerk en pastorie (tegenwoordig opgesplitst in appartementen) zijn aangesloten. Men studeert op de technische oplossing. Vragen zijn: hoeveel warmte is nodig, wat moet de aanvoertemperatuur naar de woningen zijn (die slecht zijn geïsoleerd), en kunnen de kosten concurreren met individuele warmteoplossingen. Hulde voor de initiatiefneemster.
Leiden Sleutelstad: Buurt rond Leidse Petruskerk onderzoekt eigen warmtenet
Sponsors
