WP-PV stroomboekhouding winterhalfjaar
Mijn datamijnen bevatten getallen over de productie van m’n zonnepanelen en het verbruik van de warmtepomp. Kunst is de juiste data eruit te vissen. Het staafgrafiekje hiernaast geeft weer hoeveel er in het afgelopen winterhalfjaar door de warmtepomp is verbruikt voor verwarming (rood), en hoeveel van dat verbruik is afgedekt door productie van zonnestroom (geel). De (6) periodes zijn steeds tussen de 21e van een maand en de 20e van de maand erna, te beginnen september 2024 en eindigend 20 maart 2025. Het resultaat is niet zo verbazend maar wel aardig om te visualiseren: tussen 21 september en 21 februari slurpte de warmtepomp bij wijze van spreken alle zonnestroom op en werd met stroom uit het net bijgepast. Alleen in periode 6 (21 februari 2025 t/m 20 maart 2025) was er zoveel zonneschijn dat alle stroomconsumptie door productie uit zonnepanelen werd gecompenseerd.
Het is overigens wel zo dat de warmtepomp vooral ’s nachts veel stroom verbruikt terwijl de zonnepanelen overdag uitbundig stroom produceren. Hierdoor wordt vaak overdag ingevoed op het net, ook in de winter.
In totaal verbruikte de warmtepomp in het winterhalfjaar 3.264 kWh en produceerden de zonnepanelen 1.361 kWh. Verschil is 1.903 kWh. Indien men dit in geld uitdrukt zouden 6 maanden verwarmingsseizoen à € 0,30 /kWh mij een bedrag van € 571 hebben gekost, ofwel € 95 per maand. Dat valt mee en tegen. Kijk, wie wil er niet zijn huis verwarmen voor 95 euro per maand? Anderzijds vind ik het verbruik van de warmtepomp nogal hoog en de productie van mijn zonnepanelen nogal laag (behalve maart 2025, want die is tot en met vandaag fantastisch). De sCOP van de warmtepomp staat op 3,55 en dat mag beter. Anderzijds stond de thermostaat lekker op constant op 20,5 graden en daar kan eigenlijk wel een graadje af (10% besparing).
Wat te doen? In het verleden was het simpel: zonnepaneeltjes erbij! Maar dat is gezien hebzuchtige energieleveranciers met hun terugleverboetes en gierige regeringen (saldering afschaffen in 2027) niet verstandig. Extra isoleren en een WTW systeem voor de ventilatie zijn goede mogelijkheden. En een airco om in de zomer kilowattuurtjes zonnestroom ‘weg te koelen’. De toekomst ziet er zonnig uit.
Stil!
Stil? Nou ja, mijn warmtepomp maakt sowieso griezelig weinig geluid. Eigenlijk helemaal niks geen geluid, behalve het ruisen, soms, van ventilatoren in een lage-temperatuur convector-radiator. En de pomp van de vloerverwarming kan je soms horen. Maar zelfs die is vandaag stilgevallen omdat de elektronica in de warmtepomp heeft beslist dat de boel vandaag op standby kan vanwege de lenteachtige recordtemperaturen buiten (17 oC).
Met ander woorden, de warmtepomp is een groot succes. dat zal menig collega-warmtepompbezitter beamen. Zo vroeg in het jaar het einde van het verwarmingsseizoen op je af zien stormen is toch wel prachtig. En, o ja, deze week produceren mijn zonnepaneeltjes bij elkaar voor het eerst in 2025 meer kilowatturen dan dat de grote gulzige warmtepomp heeft opgeslokt. Hier zit een tevreden baasje!
Warmtepomp leuker dan gedacht
Aardgas of ver-aardgasd LNG als verwarmingsmiddel zie ik als ongunstig (CO2 uitstoot bij verbranding) en prijsonzeker. Laten we eens naar de warmtepomp kijken (mijn eigen warmtepomp als voorbeeld). Een warmtepomp aanschaffen vereist een slok geld. Je krijgt er niet voor niets subsidie op. Maar zodra die hobbel is genomen is het prettig dat je bijdrage aan CO2 uitstoot sterk omlaag gaat. Overdag wordt de elektriciteitsvraag uit de warmtepomp grotendeels gedekt door stroom uit m’n zonnepanelen. ’s Nachts ligt dat anders. En wat voor stroommix ik dan afneem van het net – brrr, hopen dat er veel windstroom bij zit en liefst geen kolen- en kernstroom. Een thuisaccu kan hier uitkomst bieden. Dan weet je ten minste wat voor stroom jouw warmtepomp verbruikt.
Een interessant gegeven van de warmtepomp is uiteraard de COP (voor niet-kenners: Coefficient Of Performance). De COP is de momentane prestatie van de warmtepomp. Bij mijn warmtepomp ligt de COP tussen -32 (in de zomer; het apparaat verbruikt soms in standby 32W en levert geen warmte af) tot soms wel 20 (veel warmte, weinig stroom nodig voor de compressor)
Vandaag (rustig herfstweer, temperatuur buiten 15 graden) ligt de COP van mijn warmtepomp rond 6, ofwel: als er 1 kilowattuur is vebruikt is er 6 kilowattuur warmte afgeleverd. Dat is prima. Ik schat vandaag een verbruik van de warmtepomp (die ook zorgt voor het warme tapwater in de badkamer) rond de 3 kWh. Al deze stroom wordt geleverd door de eigen zonnepanelen. Afgezien van de investering krijg ik In feite gratis verwarming. Leuk, toch?
Octopus aan het werk
EIndelijk doet het apparaat dat ik liefdevol mijn ‘Octopusje’ noem, de full-electric PVT- warmtepomp, iets anders dan dagelijks heet water voor de badkamer bereiden (verbruik ca 1,2 kWh/dag, COP=2,5). De temperatuur van het water dat de warmtepomp verlaat (HP-out) is op dit moment 35,5 graden, en het retourwater (HR-ret) is 24,5 graden. Het verschil is de warmte waarmee de woning wordt verwarmd. Warmte wordt buiten opgehaald uit de PVT panelen. De warmtepomp heeft er akelig weinig stroom voor nodig. Het is bijzonder interessant om het dagelijkse stroomverbruik van de warmtepomp bij te houden en te vergelijken met de opbrengst aan zonnestroom van de PVT panelen. Tot gisteren was de productie van de panelen bizar hoger dan het verbruik van warmtepomp plus dat van mijn eigen huishouden. Dat krijg je als er 12 PVT panelen voor je aan het werk zijn terwijl dat vorig jaar werd gedaan door 6 paneeltjes van 95 Wp plus een zonneboiler. In welke weken/maanden van het jaar verbruikt de WP meer dan de PVT panelen produceren? We zullen het zien!
Voorbereiden op warmtepomp (1)
Over anderhalve maand worden mijn zes oude zonnepaneeltjes vervangen door nieuwe PVT panelen: PV voor de stroom en T voor warmte die wordt afgegeven aan een monobloc full electric warmtepomp. Die warmtepomp vervangt de cv en de warmwatervoorziening. En we gaan definitief van het gas af. Een nogal ingrijpende operatie.
Wat kan ik verwachten: de fraaie blauwe 95Wp Shellpaneeltjes die in 2000 op het dak zijn gelegd worden ingewisseld door 8 PVT panelen met ieder 400 Wp op het flash label. Dat is dus 3.200 Wp waar op dit moment nog 570 Wp ligt. In goeden doen leverden de Shellpaneeltjes gezamenlijk 420 kWh per jaar, dus kan ik in de nieuwe situatie gemiddeld 420*3200:570 = ca 2.350 kWh per jaar verwachten. De hamvraag wordt nu: hoeveel gaat die warmtepomp straks verbruiken om de woning aangenaam warm te houden? Hiervoor houd ik de afgelopen twee jaar de gegevens van het gasverbruik bij. Immers: mijn huishouden heeft op dit moment alleen gas nodig vanwege de cv. Ik reken met SCOP = 4 en ik hanteer als energieinhoud 1m3 gas = 9,763 kWh. Ik reken kubieke meters gas om naar kWh(warmtepomp) door te vermenigvuldigen met 9,763 en daarna te delen door 4. Als mijn cv 1.000 kuub gas zou hebben verbruikt dan zou mijn warmtepomp ervoor in de plaats 2.442 kWh hebben gedraaid. Nu is mijn rekensommetje niet af, want de zonneboiler gaat immers weg om ruimte vrij te maken voor de PVT panelen. Die zonneboiler produceert per jaar 500 kWh aan warm water ofwel met een warmtepomp 500:4 = 125 kWh. Ik kan in de nieuwe situatie dus aan (gasloos) verbruik rekenen van 2.442+125 = 2.567 kWh. De PVT panelen gaan voor 2.350 kWh zorgen, dus we komen ca 200 kWh tekort. Dat is niet zo erg want er liggen nog wat oude panelen her en der op het perceel. Zou ik genoeg zonne-energie over hebben om op jaarbasis uit te komen op nul?
In ieder geval laten mijn rekenpartijen keer op keer zien dat woningisolatie dubbel en dwars loont. Druk die 1.000 kuub gas voor verwarming terug naar 750 en de warmtepomp heeft nog maar 1.832 kWh nodig!
Met dank aan G.V. en C.K. (wegens commentaar)
Warmtepomp inruilen voor petroleumkacheltje?
De twijfel wordt groter en groter of ik wel of niet een warmtepomp moet aanschaffen. Oorzaak is dat warmtepompen voor particulieren pas economisch zijn als aan de volgende voorwaarden is voldaan: 1. gas moet duur zijn, 2. elektriciteit moet goedkoop zijn, 3. men moet bij voorkeur [veel] zonnepanelen op het dak hebben, 4. er moet gesaldeerd kunnen worden, 5. energieleveranciers moeten geen malle fratsen uithalen zoals terugleverheffing op zonnestroom van particulieren, 6. elektriciteit moet 100% van de tijd beschikbaar zijn.
Welnu, om te beginnen is investeren in een warmtepomp al heel wat. Compleet van het gas af gaan is nogal radicaal en vereist nog meer investeringen. Je meterkast moet bijvoorbeeld overhoop. Waarvoor doe je dat allemaal? CO2 reductie? Dat is nogal mager. CO2 zie je niet en ruik je niet, en je krijgt er niks voor. Het pluimpje uit het rookgasafvoerpijpje van de cv dat je ziet is waterdamp. En bosbranden in Canada en overstromingen in Pakistan zijn ver weg.
De zojuist geschetste voorwaarden zijn op dit moment aan stevige erosie onderhevig. Gas is momenteel niet duur genoeg om competitief te zijn. Op elektriciteit zit veel te veel belasting. Zonnepanelen heb ik al genoeg. Salderen staat op de helling. Energieleveranciers romen nog eens extra af. En nu komt minister Jetten nota bene met de mededeling dat hij in de toekomst “wasmachines en warmtepompen” bij mensen thuis wil kunnen uitzetten. Dat wegens netcongestie. Afgezien van grove privacyschending door de minister ligt mijn warmtepomp-exploitatiemodel hierdoor aan diggelen: geen draaiende warmtepomp = geen verwarming en heet water. Doei warmtepomp! Dan maar een hout- of petroleumkachel.
Met andere woorden: iedereen doet zijn best om de invoering van warmtepompen bij particulieren flink te dwarsbomen. Plannen afblazen, afbestellen en een petroleumkacheltje aanschaffen?
bericht De Telegraaf: Kabinet wil bij jou thuis wasmachine uitzetten: ‘Nare smaak van in mijn mond’
Het AVRO-TROS Radarverhaal over de warmtepompboiler
Het item op AVRO-Tros-Radar, “hoge energierekening door warmtepompboiler” trok gisteren mijn aandacht.
De bewoners van kleine appartementen in een door een partculier bedrijf verbouwd kantoorpant in Harderwijk zuchten onder gigantische energierekeningen in hun duurzame ‘all electric’ woningen. De schuld geven ze aan de warmtepompboiler. Men was in de uitzending hevig teleurgesteld in het duurzaam bezig zijn. En niet onterecht. Een energierekening van 300 euro in de maand voor een appartementje van 42 vierkante meter is astronomisch. Ter vergelijking: ik woon zelf in een traditioneel gebouwd pand uit 1938 met ruim 150 vierkante meter vloeroppervlak. Er is verstandig verduurzaamd o.a. een paar zonnepaneeltjes, en de energierekening bedraagt 115 euro per maand. Ik krijg meestal bij de jaarafrekening geld terug. Als ik mijn situatie hetzelfde zou zijn als die van die arme mensen in Harderwijk, dan zou mijn energierekening 900 euro in de maand bedragen!
Wat zou er aan de hand kunnen zijn in die Harderwijkse appartementen? De verhuurder geeft niet thuis, dat geeft mij te denken:
Punt 1: voorwaarde voor efficiente vloerverwarming is de aanwezigheid van zeer goede ondervloerisolatie. Is die niet aanwezig dan zijn de verliezen “naar beneden” enorm. Het ging om toch om begane grond appartementen in een voormalig kantoorgebouw? Vraag is: is er (voldoende) ondervloerisolatie of liggen de verwarmingslussen platweg op het beton.
Punt 2: als er een parkeergarage is onder de begane grond en er is geen vloerisolatie, dan zal heel veel warmte die bestemd is voor de appartementen via dat plafond de garage in verdwijnen. Vraag: wat zit er onder de begane grond appartementen?
Punt 3: Radar had het over een warmtepompboiler. Deze apparaten zijn in principe ontworpen om warm tapwater te bereiden uit warmte afkomstig uit ventilatielucht. Is dat hier ook zo. Wat is dan hier de warmtebron voor die warmtepompboiler ?
Punt 4: ik zag op het platte dak van het appartementencomplex geen zonnepanelen. Waarom liggen die er niet?
Punt 5: Als je een warmtepompboiler gebruikt om vloerverwarming op een ongeisoleerde ondergrond mee aan te drijven dan lijkt het me dat de elektrische naverwarmingsspiraal in die warmtepompboiler vanwege de hoge continue warmtevraag en de geringe bron (ventilatielucht?) voortdurend moet bijverwarmen. Dit zou dan neerkomen op zeer ineffciente 100% elektrische verwarming van deze woningen via de omweg van die warmtepompboiler.
Punt 6: gezien de astronomische elektriciteitsrekeningen ben ik bang dat punt 5 wel eens actueel kan zijn